Słów kilka o bylinach

Gdy już skrzynki balkonowe obsadzone, rabaty jednoroczne zagospodarowane, a w warzywniku wschodzi buraczek i ogórek, czas na rośliny, którymi cieszyć będziemy się przez dłuższy czas.

Byliny, bo o nich mowa, to wg definicji rośliny zielne żyjące dłużej niż dwa lata, obok drzew, krzewów oraz krzewinek zaliczane do roślin wieloletnich. Pędy nadziemne bylin po wydaniu kwiatów i nasion zasychają. Część przetrwalnikową stanowią korzenie, rozłogi lub kłącza, oczywiście z wyjątkami, takimi jak dla przykładu barwinek pospolity - Vinca minor czy runianka japońska - Pachysandra terminali, stanowiące gatunki zimozielone. Większość bylin uprawianych w ogrodach co roku z części podziemnych rodzi młode pędy, liście i kwiaty. Różnorodność bylin zawsze gwarantuje znalezienie gatunku pasującego do specyfiki i warunków naszego ogrodu.

Przytoczę teraz kilka gatunków zasługujących na szczególną uwagę. Przy wyborze kierowałam się okresem kwitnienia, wymogami siedliskowymi, jak również walorami estetycznymi.

Oto pierwszy mój faworyt, aster gawędka - Aster amellus. Tworzy piękne kwiatostany – koszyczki, najczęściej niebieskie, różowe, czerwone bądź fioletowe. Aster amellus to powoli rosnąca, długowieczna bylina, odznacza się dużą mrozoodpornością, co sprawia, iż można uprawiać go na terenie całego kraju, zimują kłącza Aster gawędka to typowa roślina rabatowa, lecz może użytkowana na kwiat cięty.

Ciekawą rośliną jest również nachyłek wielkokwiatowy – Coreopsis grandiflora. Bylina ta nie ma wymagań co do podłoża, mogę pokusić się o stwierdzenie, iż wyrośnie na każdym stanowisku, preferuje jedynie miejsca słoneczne. Roślina wytwarza pojedyncze, pełne lub półpełne żółte koszyczki, znakomicie nadaje się do tworzenia urozmaicających ogród żółtych kęp, plam. Kwiaty dorastają do 90 cm, więc możemy wykorzystać je również na kwiat cięty. Nachyłki kwitną w miesiącach letnich, od lipca do września.

Warto polecić również rogownicę Biebersteina, czyli Cerastium biebersteinii DC. To niska bylinka, o biało-srebrzystej barwie, doskonale komponująca się z innymi roślinami w ogrodzie. W szczególności wykorzystać możemy ją do obsadzenia ogródków skalnych, skarp, obwódek czy murków. Jako typową roślinę okrywowa możemy umieścić ją pod iglakami, gdyż jej srebrzysta barwa stanowi doskonałe tło dla iglaków. Uprawa rogownicy jest łatwa, ponieważ roślina nie ma szczególnych wymagań co do podłoża. Wystarczy jej średnio żyzna ziemia ogrodowa, jest również wytrzymała na suszę. Cerastium wymaga stanowiska słonecznego. Warto pamietać, iż jest to bylina bardzo ekspansywna, zatem musimy kontrolować jej wzrost, ponieważ może zagłuszyć inne rośliny w sąsiedztwie.

Polecam karczoch hiszpański (Cynara cardunculus L.), inaczej zwany karczochem ostowym, kardem, ponieważ jest to bylina wartościowa jako roślina ozdobna i warzywna. Kwiaty niebieskie, koszyczki kwiatowe głowiaste, duże, pokryte kolczastymi łuskami okrywy. Jako część jadalną wykorzystujemy mięsiste ogonki liściowe oraz środkowe nerwy liści. Ze względu na zawartość inuliny karczoch zalecany jest jako składnik diety dla diabetyków. Kard wymaga stanowiska zacisznego, słonecznego, gleby żyznej, wilgotnej. Bylina ta naturalnie występuje w rejonie Morza Śródziemnego, więc niestety narażona jest na przemarzanie podczas mroźnych zim.

 Wspomnę również o malwie różowej Chaters - Althaea rosea fl.pl. Chaters, której ojczyzną są Chiny. Bylina ta ze względu na obfite kwitnienie w drugim roku uprawiana jest jako roślina dwuletnia. Dłuższej uprawy nie polecam również z powodu, wrażliwości starszych roślin na rdzę. Jest to wysoka roślina dorastająca do 180 cm, o okazałych, pełnych kwiatach, zebranych w kłosowate kwiatostany. Kwiaty malwy szczególnie atrakcyjnie wyglądają w grupie, polecane są zwłaszcza do uprawy w ogrodach urządzonych w stylu wiejskim, do obsadzania płotów, ścian czy też murów. Malwa Chaters doskonale nadaje się również na kwiat cięty. Wymaga stanowisk słonecznych, żyznej, przepuszczalnej i głęboko uprawianej gleby.

Kolejną rośliną, którą chciałabym przedstawić, jest mydlnica bazyliowata - Saponaria ocymoides L. Jest to niska bylina, dorastająca do 30 cm, o kwiatach barwy różowej. Rozpoczyna kwitnienie w momencie, gdy przekwitają żagwiny oraz floksy szydlaste, dzięki czemu możemy dłużej cieszyć się kolorowym ogrodem. Mydlnica jest doskonałą rośliną do obsadzenia ogródków skalnych i skarp. Wymaga stanowiska słonecznego i gleby zasobnej w wapń, jako typowa roślina skalniakowa toleruje mniejszą wilgotność podłoża.

Bardzo ciekawą byliną jest trojeść bulwiasta – Asclepias tuberoza L. Tworzy bardzo ciekawe dorastające do 180 cm kwiatostany, są to nibybaldachy o kwiatach barwy pomarańczowej. Jest to roślina miododajna, dzięki czemu przyciąga motyle. Trojeść kwitnie od lipca do września, a jesienią pojawiają się strąki, które pękając odsłaniają płaskie nasiona z charakterystycznym puchem. Stanowisko uprawy powinno być słoneczne, ciepłe, a podłoże żyzne, zdrenowane, gdyż rośliny te nie lubią zbyt wysokiej wilgotności podłoża. Pamiętać należy, iż młode rośliny są wrażliwe na mróz, musimy je więc na zimę zabezpieczyć.

Ostatnim gatunkiem bylinowym, o którym wspomnę jest trytoma groniasta – Kniphofia varia (L.) Oken. Jest to bardzo piękna i okazała bylina, która dorasta do 130 cm. Ta wieloletnia roślina ma zachwycające, rurkowate, żółtoczerwone kwiaty, zebrane w kłosy, wyglądem przypominające płonące pochodnie. Trytomę można sadzić w ogrodach pojedynczo lub w nasadzeniach grupowych, jako kwiat cięty wspaniale wygląda w kompozycjach kwiatowych. Wymaga stanowisk słonecznych, gleb piaszczystych i zasobnych w składniki pokarmowe. Nie toleruje natomiast zbyt wysokiej wilgotności podłoża.

Przytoczyłam zaledwie kilka gatunków, które wg mnie zasługują na uwagę dzięki swoim wartościom estetycznym i wyjątkowości. Jest to oczywiście kropla w morzu, ale proszę zainteresować się tymi gatunkami, bo naprawdę warto. Zachęcam do zgłębiania i poznawania świata bylin, jest to bowiem temat arcyciekawy, zajmujący i intrygujący.