Kalendarz
MARZEC
Rośliny ozdobne. Wysiewamy na miejsce stałe nasiona, np.: groszku pachnącego, smagliczki, maku lekarskiego i ostróżki ogrodowej. Cynię, gazanię, aster chiński, tytoń, aksamitkę, lewkonię, żeniszek i szałwię wysiewamy w pomieszczeniach. Natomiast pod osłonami i w zimnych inspektach siejemy, np.: dimorfotekę, nemezję, kocanki ogrodowe, goździki chińskie, a na rozsadniku takie gatunki jak: nagietek, orliki, astry alpejskie i dzwonki karpackie. W drugiej połowie miesiąca rozmnażamy byliny kwitnące latem i jesienią: dzielżany, ostróżki, tawułki, złocienie i nawłocie. Rośliny cebulowe są już widoczne. Zdejmujemy z nich okrywę, aby ta nie wrosła w rośliny. Następnie zasilamy je nawozami, np.: wieloskładnikową Azofoską – 25-30 g/ m², drugą dawkę stosujemy po 2-3 tygodniowej przerwie. Pelargonie, fuksje przenosimy z chłodnego pomieszczenia w bardziej słoneczne i cieplejsze miejsce. Intensywnie podlewamy. Ścinamy trawy ozdobne na wysokości ok. 10 cm.
Warzywnik. Po rozmarznięciu gleby zasilamy warzywa wieloletnie, takie jak: rabarbar, szczaw, cebulę siedmiolatkę, szczypiorek oraz rośliny przyprawowe. W tym miesiącu przygotowujemy grządki pod uprawę. Glebę, która została skopana jesienią nie przekopujemy ponownie wiosną gdyż zniszczyłoby to strukturę gleby i przyspieszyło jej wysychanie. Grządki lekko spulchniamy i wyrównujemy ziemię grabiami. Rośliny wysiane w lutym należy przepikować do większych pojemników aby zapobiec wysychaniu roślin w wyniku ich zbyt dużego zagęszczenia oraz umożliwić im wzmocnienie się. Rośliny w inspekcie trzeba hartować poprzez częste wietrzenie. Marzec to najwyższa pora na zakup nasion. Ważne jest aby kupować nasiona w oryginalnych opakowaniach oraz sprawdzić datę przydatności.
Inne. Robimy porządki w ogródku – o ile pogoda na to pozwala. W dzień pochmurny i bezwietrzny zdejmujemy okrycie z bylin i krzewów. Usuwamy resztki zeszłorocznych roślin i wygrabiamy liście z rabat. Torf i korę, która służyła za ściółkę zostawiamy na miejscu. Wzbogacą one glebę, będą chronić przed przesychaniem i zachwaszczeniem. Sadzimy drzewa i krzewy, które trudno regenerują system korzeniowy, np.: magnolie, zimozielone krzewy liściaste, np.: ostrokrzewy, różaneczniki, a także wrażliwe na mróz – powojniki, budleje i niektóre iglaki, np.: modrzewie. Nadeszła pora sadzenia drzew owocowych i ozdobnych oraz krzewów, np.: malin, jeżyn. Bielimy ponownie pnie drzew owocowych, a krzewy ozdobne zasilamy nawozami mineralnymi. Podlewamy rośliny zimozielone rosnące w pojemnikach aby zapobiec suszy fizjologicznej. W pogodne i bezwietrzne dni, gdy temperatura oscyluje wokół zera, dokonujemy cięcia sanitarnego i prześwietlającego drzew owocowych oraz krzewów ozdobnych kwitnących jesienią i latem, np.: berberysów, jaśminowców.
KWIECIEŃ
Miesiąc ogrodowej mobilizacji. Na wielkość i jakość plonów decydujący wpływ ma stopień odżywienia roślin składnikami mineralnymi, makro- (N, P, K, Mg, Ca, S) i mikroelementami (B, Cu, Fe, Mn, Mo, Zn). Rośliny pobierają te składniki z gleby, dlatego należy zadbać o to, aby gleba zawierała taką ilość pierwiastków odżywczych, która zapewni optymalny wzrost, rozwój i plonowanie roślin. O żyzności gleby decyduje szereg fizykochemicznych właściwości, takich jak: struktura gleby, stosunki wodno- powietrzne, odczyn (ph), zawartość substancji organicznej (próchnicy), zasobność w składniki pokarmowe. Wykonywane wiosną zabiegi agrotechniczne (uprawa roli, nawożenie) powinny przyczyniać się do utrzymania i poprawy struktury gleby.
Rośliny cebulowe. W końcu kwietnia i na początku maja, podczas kwitnienia tulipanów dokonuje się przeglądu, który ma na celu usunięciu roślin zawirusowanych i porażonych przez inne choroby. Rośliny porażone przez wirusy łatwo poznać po kwiatach, na których występują wówczas odmienne zabarwione smugi i kreski. Mozaika przybiera postać nieregularnych, białych lub żółtych pasków. Niektóre z odmian o kwiatach czerwonych lub fioletowych mają smugi ciemniej zabarwione. Mozaika występuje nie tylko na kwiatach, ale również na liściach w postaci jaśniejszych, nieregularnych plamek. Rośliny zawirusowane są niższe i słabiej rosną. Ponieważ wirusy są roznoszone przez mszyce i nicienie, zaniedbanie selekcji może prowadzić do utraty wszystkich tulipanów. Pod koniec kwietnia tulipany ogławia się, czyli usuwa kwiaty, pozostawiając pęd z liśćmi. Ma to na celu niedopuszczenie do powstawania nasion, które odbywałoby się kosztem przyrostu cebul.
MAJ
Warzywnik wiosną. W pierwszym tygodniu maja wysiewamy nasiona późnych odmian marchwi, pietruszki i buraka ćwikłowego, a także nasiona cebuli uprawianej na dymkę. Zasilamy wieloskładnikowym nawozem ogrodniczym produkowaną pod osłonami rozsadę warzyw ciepłolubnych oraz wykonujemy oprysk tej rozsady środkiem grzybobójczym. Na rozsadniku wysiewamy nasiona kapusty brukselskiej i jarmużu, z przeznaczeniem do uprawy poplonowej. Od początku maja możemy wysadzać rozsadę ogórka i pomidora w nieogrzewanym tunelu foliowym lub zimnym inspekcie. W drugiej części miesiąca do gruntu wysadzamy rozsadę pomidora, selera korzeniowego i naciowego, dyni olbrzymiej, ogórka, kabaczka, cukini, patisona, szpinaku nowozelandzkiego oraz majeranku i bazyli. Rozpoczynamy siew nasion fasoli uprawianych na nasiona, następnie odmian szparagowych. Zróżnicowanie terminów siewu pozwoli na zbiór strąków fasoli od lipca aż do września. Nasiona fasoli szparagowej tycznej wysiewamy tylko w jednym terminie. Pod osłony nieogrzewane możemy wysadzać rozsadę papryki, kawona, melona. Z sadzeniem tych roślin do gruntu warto poczekać do końca maja, a nawet do początku czerwca. Przez cały maj możemy wysadzać rozsadę pora, przed posadzeniem do gruntu pamiętając o jej odpowiednim zahartowaniu - ograniczamy podlewanie roślin i silnie wietrzymy szklarnię. Posadzona do gruntu rozsada warzyw ciepłolubnych może być narażona na spóźnione przymrozki, dlatego osłaniamy agrowłókniną, którą zdejmujemy po około trzech tygodniach.
Rośliny ozdobne. Początek maja jest okresem sadzenia rozsad roślin, które nie boją się niewielkich przymrozków, np. lwiej paszczy, astrów chińskich i kocanek ogrodowych. Bulwy mieczyków sadzi się, gdy temperatura gleby wynosi co najmniej 10 ºC, zwykle na przełomie kwietnia i maja. W pierwszej części miesiąca możemy jeszcze wysiać do gruntu nagietki, ostróżki, słoneczniki, lewkonię, maciejkę, rezedę, godecję oraz gatunki, których nie wysialiśmy w terminie. W połowie maja sadzimy na miejsce stałe rozsadę roślin jednorocznych wrażliwych na chłód, np. astry, kobeę, cynie, wilec purpurowy, szałwię, lobelię, żeniszek, aksamitki, petunię, niecierpki, surfinie, begonie i zatrwiany. Wprost do gruntu siejemy nasiona gatunków, których siewki są wrażliwe na przymrozki: fasolę ozdobną, nasturcję, portulakę, dimorfotekę. Wysadzamy na miejsce stałe begonię bulwiastą, pacioreczniki i dalie oraz niezimujące w gruncie cebule galtonii, nerine i lili orientalnych. Cebule roślin kwitnących wiosną wyjmujemy ze skrzynek i dołujemy w ogrodzie w połowie miesiąca. Do inspektu lub pod osłony wysiewamy rośliny dwuletnie takie jak ślaz, dzwonek czy lak. Sadzimy cebule i bulwy roślin kwitnących latem. Obsadzamy skrzynki i pojemniki roślinami jednorocznymi i wieloletnimi niezimującymi w gruncie. Należy pamiętać, że podczas upałów zacieniamy rośliny wrażliwe na słońce. Przycinamy żywopłoty gatunków liściastych, np. ligustru i bukszpanu. Rośliny doniczkowe, które przechowywaliśmy w domu (fuksje, oleandry, datury) hartujemy i sadzimy do skrzynek lub wystawiamy w pojemnikach na zewnątrz. Do palików przywiązujemy rośliny wysokie o wiotkich pędach, takie jak ostróżki, groszek pachnący, piwonie. Przerywamy rośliny wysiane w kwietniu. Kończymy cięcie krzewów róż. Młode pędy róż pnących przywiązujemy do palików, drutów lub podpór.
Byliny. W maju można siać łubiny, rogownicę, orliki, rudbekię, smagliczkę, żagwin, gęsiówkę, goździk pierzasty, złocień różowy i wielki, łyszczec. Większość z tych roślin wysiewa się na rozsadniku, a niektóre, np. łyszczec i łubin, wprost na miejsce stałe. Nadal rozmnaża się wiele bylin przez podział i sadzonkowanie. Można dzielić funkię, rudbekię, złocień wielki, krwawnik, dzwonek karpacki i skupiony, liliowiec, barwinek, przetacznik siwy, aster nowoangielski i nowobelgijski, rozchodnik, dzielżan, płomyk wiechowaty, nawłoć, rojnik, czyściec, macierzankę.
Trawnik. Nowo założony trawnik regularnie podlewamy w czasie suchej pogody. Systematycznie zwalczamy chwasty i kosimy trawę co 5-7 dni.
CZERWIEC
Kalendarzowe lato rozpoczyna się 22 czerwca, ale przychodzi znacznie wcześniej. Ciepłe, długie dni i dostateczna ilość opadów sprawiają, że rośliny bujnie się rozwijają. Niestety, równie szybko rosną także chwasty, których usuwanie zajmuje teraz najwięcej czasu. W czerwcu większość roślin ogrodowych jest w fazie pełnego, intensywnego rozwoju i potrzebuje dużo wody do optymalnego wzrostu. W okresie utrzymywania się suchej pogody musimy zadbać by roślinom dostarczyć odpowiednią ilość wody. Nawadniamy, tak by gleba była stale wilgotna do głębokości 10 cm. Ściółkowanie ziemi korą lub wyściełanie matą szkółkarską oraz spulchnianie zapobiegnie wyparowywaniu wody z podłoża, a dodatkowo zahamuje rozwój chwastów. Ważną czynnością jest usuwanie przekwitłych kwiatów, gdyż tworzenie nasion osłabia wzrost roślin, a pojawiające samosiejki nie powtarzają cech roślin matecznych. Kwiatostany różaneczników i azalii delikatnie wyłamujemy, natomiast kwiaty pozostałych roślin wycinamy sekatorem. Pozostawiamy tylko te, z których chcemy otrzymać nasiona.
Drzewa i krzewy. Możemy sami rozmnażać pięciornika, ligustr, wiciokrzew lub inne krzewy liściaste. W tym celu musimy przygotować sadzonki. Ucinamy słabo zdrewniałe pędy długości 7-15 cm, zielone wierzchołki oraz część dolnych liści, a duże liście skracamy o ¹/3. Dla przyspieszenia ukorzeniania końce sadzonek zanurzamy w ukorzeniaczu. Sadzonki umieszczamy w skrzynkach wypełnionych torfem z piaskiem w proporcji 2:1. Pojemniki przykrywamy agrowłókniną lub folią dla utrzymania odpowiedniej wilgotności i ustawiamy na działce w miejscu półcienistym. Po ok. 30 dniach ukorzenione rośliny możemy wysadzać na miejsce stałe. W czerwcu można też rozmnażać niektóre krzewy (np. jaśminowiec) przez odkłady. Zabieg ten polega na przygięciu pędu i zagłębieniu go na głębokość 10-15 cm, przy czym wierzchołek pozostawiamy na powierzchni ziemi. W miejscu zagłębienia, (w dołku) przytwierdzamy pęd do podłoża, a część górną przywiązujemy do palika, aby rosła w pozycji pionowej. Pędy roślin o długich, elastycznych pędach (np. powojnik, winobluszcz) można zagłębić w ziemi w kilku miejscach. Aby przyspieszyć wytwarzanie korzeni, zagłębione pędy można kaleczyć. Nad powierzchnią ziemi powinien znajdować się pęd z przynajmniej jednym pąkiem. Po wytworzeniu korzeni nowy pęd odcinamy od rośliny matecznej i traktujemy jako ukorzenioną sadzonkę. W tym czasie szybko przyrastają żywopłoty liściaste, zalecane jest więc strzyżenie. Wygodnie wykonuje się ten zabieg za pomocą elektrycznych lub spalinowych nożyc do żywopłotów.
Róże. Należy pamiętać, aby odmiany róż powtarzających kwitnienie wypuszczały nowe pąki, trzeba systematycznie usuwać więdnące kwiaty. U róż wielokwiatowych, tworzących kwiaty w wiązkach, usuwamy pojedyncze przekwitające kwiaty, natomiast u róż wielkokwiatowych więdnące kwiaty usuwamy razem z dwoma liśćmi, ścinając pęd tuż powyżej nasady trzeciego liścia. Róże szczepione w tym okresie rozwijają dużo dzikich pędów, które trzeba natychmiast usuwać by nie osłabiały rośliny szlachetnej.
Trawnik. Należy go regularnie kosić, najlepiej co tydzień, a skoszoną trawę trzeba dokładnie usunąć z trawnika. Upalne dni i mała wilgotność powietrza, mogą spowodować wysychanie trawy, żeby temu zapobiec, co 2-3 dni trawnik należy podlewać, wczesnym rankiem lub wieczorem. Pamiętamy też o nawożeniu nawozami wieloskładnikowymi. Chwasty usuwamy ręcznie. Można przeprowadzić aerację, jeżeli do tej pory nie wykonaliśmy tego zabiegu.
Rośliny cebulowe
Czerwiec to pora na wykopywanie tulipanów. Pozostawienie ich na drugi rok lub dłużej powoduje zagęszczanie cebul.
Oczko wodne
W okresie letnim, kiedy występują wysokie temperatury woda szybko wyparowuje, dlatego regularnie dolewamy czystą wodę do stawu, oczka lub basenu ogrodowego. Wodę dobrze jest napowietrzać, aby dostarczyć odpowiednią ilość tlenu rybom i roślinom. Można też wrzucić do zbiornika podwodne gatunki natleniające, takie jak moczarka, wywłócznik czy rogatek. W lecie poważnym problemem są glony, które powodują, że woda w oczku zmienia się w gęstą, zieloną zupę. Podstawową przyczyną ich pojawienia się są opadłe liście, kwiaty, gnijące pędy i resztki niezjedzonej karmy dla ryb. Roślinność wodna w dużym stopniu ogranicza pojawianie się glonów, ale aby rośliny unoszące się na powierzchni wody spełniały swoją rolę, powinny zakrywać od ¹/3 do ½ powierzchni oczka. Skuteczną metodą jest zainstalowanie filtra biologicznego z lampą UV. Glony można wyławiać grabiami lub gęstą siatką.
LIPIEC
Rośliny ozdobne. Głównymi kwitnącymi ozdobami działek i ogrodów są w tym okresie: łubiny, jeżówki, hortensje, pysznogłówki, dzielżany, rumianki, ostróżki, nasturcje, słoneczniki, goździki brodate. W celu przedłużenia kwitnienia i zapewnienia dalszego wzrostu należy usuwać przekwitłe, zwiędłe kwiaty z wszystkich roślin. Rabaty roślin jednorocznych, dwu i wieloletnich wymagają regularnego podlewania, odchwaszczania, spulchniania gleby oraz nawożenia.
Wielu działkowców nie wyobraża sobie wyjazdu i pozostawienia wypielęgnowanych ogródków działkowych bez opieki w sezonie letnim. Są i tacy właściciele ogrodów, szczególnie młodsi, którzy regularnie wyjeżdżają na letni urlop. W takim przypadku należy przygotować działkę do dłuższej nieobecności użytkowników. Przygotowanie roślin do przetrwania okresowej suszy w dobrej kondycji polega na pobudzeniu ich do nieco głębszego korzenienia. W tym celu należy podlewać działkę rzadko, ale obficie. Grządki wymagają podlewania jeśli gleba jest wyraźnie przesuszona na głębokości od 5-10 cm. W okresie bezdeszczowym wystarczy, jeśli solidnie podlejemy działkę raz w tygodniu. Dla optymalnego dostarczenia wody należy długotrwale (2-godziny dziennie) zraszać rośliny drobnokropelkowo, aby woda miała czas na powolne wsiąkanie w glebę na głębokość 20-30 cm. Na każdy metr kwadratowy należy dostarczyć od 10 litrów wody dla roślin płytko korzeniących się, do 30 litrów dla roślin głęboko korzeniących się. Praktykowane przez niedoświadczonych działkowców codzienne, lekkie zraszanie, powoduje więcej szkody niż pożytku. Rośliny korzenią się płytko tuż pod powierzchnią ziemi, a nasiona chwastów mają lepsze warunki do kiełkowania. W takim przypadku kilkudniowy brak deszczu powoduje, że większość korzeni znajdujących się w wierzchniej warstwie gleby przesusza się i rośliny więdną. Należy unikać podlewania częstego słabego, a także zbyt gwałtownego i obfitego, po którym woda spływa i nie przenika w głąb gleby. Rzadkie, ale obfite podlewanie umożliwia przewietrzanie gleby. Wnikająca w głąb gleby woda wypiera zużyte powietrze glebowe, zawierające dwutlenek węgla i pociąga za sobą świeże powietrze, wykorzystywane przez korzenie roślin do oddychania. Przed wyjazdem na urlop trzeba działkę dobrze podlać, aby zapewnić wystarczający zapas wody na czas nieobecności. Skutecznym sposobem na długotrwałe zatrzymanie wody w glebie jest ściółkowanie. Zabieg ten polega na przykrywaniu powierzchni gleby wokół roślin różnego rodzaju ściółką lub matą szkółkarską. Daje również inne korzyści, bo ogranicza kiełkowanie, wzrost chwastów, chroni glebę przed zaskorupianiem oraz zmniejsza wypłukiwanie składników pokarmowych z gleby. Najczęściej stosowaną ściółką jest kora drzew iglastych lub liściastych, ale można do tego celu stosować inne, łatwo dostępne na działkach ściółki takie jak: liście, skoszona trawa, rozdrobnione pędy i gałęzie, słoma, trociny. Można też do tego celu stosować czarną folię lub agrowłókninę.
Sadownictwo. W lipcu dojrzewają owoce wielu odmian drzew i krzewów owocowych. Należy zadbać by miały odpowiednią ilość wody i składników pokarmowych, gdyż wówczas wytwarzają dorodniejsze i smaczniejsze owoce. Wskazane jest systematyczne podlewanie, najlepiej co dwa tygodnie dużymi dawkami wody pamiętając o rozległym systemie korzeniowym drzew owocowych. Możemy ograniczać parowanie wody z gleby poprzez spulchnianie po każdym obfitym podlaniu lub dużym deszczu. Straty wody ogranicza też ściółkowanie. Zwykle rozkładamy ściółkę na początku wegetacji.
Po zbiorze czereśni przystępujemy do cięcia drzew tego gatunku. Podobnie jak na przedwiośniu, służy ono rozluźnieniu koron i zmniejszeniu rozmiarów drzew. Cięcie w tym okresie pozwala uniknąć gumowania ran, a przede wszystkim zakażenia ich chorobami kory i drewna. Starsze drzewa czereśni należy prześwietlać, usuwać konary nadmiernie zagęszczone i skracać pozostałe odgałęzienia.
SIERPIEŃ
Sadzonki. Z pelargoni, fuksji, werben długopędowych i innych kwiatów balkonowych warto teraz przygotować sadzonki na następny rok. W tym celu ścinamy wierzchołki pędów (długości 6-8 cm), umieszczamy je w skrzynce z wilgotnym podłożem i często zraszamy. Ukorzenione rośliny sadzimy pojedynczo do doniczek. Jesienią wstawimy je do jasnego pomieszczenia, w którym doczekają wiosny.
Pora na zimowity. Rośliny te mają nietypowy jak na rośliny cebulowe cykl rozwojowy. Wiosną rozwijają duże lancetowate liście, a kielichowate kwiaty ukazują się dopiero jesienią. W sierpniu zimowity przechodzą okres spoczynku. Teraz można je kupować, przesadzać i dzielić ich bulwy. Umieszczamy je w ziemi na głębokości około 15 cm, w odstępach 20-25 cm. Zakwitną po miesiącu i ozdobią jesienne rabaty białymi lub różowymi plamami kwiatów. Niewiele roślin kwitnie o tej porze roku.
Wzmacnianie glicynii. Jeśli chcemy, by w przyszłym roku to potężne i efektowne pnącze zakwitło pięknymi zwisającymi kiściami kwiatów jeszcze obficiej niż do tej pory, warto je teraz lekko przyciąć. Najlepiej zrobić to w pierwszej połowie sierpnia, kiedy nie zawiązały się jeszcze pąki kwiatowe. Wybieramy najokazalsze tegoroczne pędy i skracamy je o ¹/3 długości. Z pozostałych pędów usuwamy pąki kwiatowe, które w tym roku się nie rozwinęły. Zabiegi te wzmocnią roślinę i pozwolą jej wiosną wydać dużo kwiatów.
Winogrona. Owoce winorośli uwielbiają kąpać się w słońcu. Są wówczas o wiele słodsze i intensywniej wybarwione. Aby promienie słoneczne dochodziły do nich bez przeszkód, warto przyciąć część tegorocznych pędów. Najlepiej zrobić to stopniowo przez kilka dni i podczas pochmurnej pogody, aby gwałtownie odsłonięta skórka nie została poparzona, co mogłoby spowodować powstawanie plam na owocach.
Przesadzanie. Sadzimy iglaste i liściaste krzewy zimozielone. Przez kilka dni po posadzeniu obficie je podlewamy i cieniujemy jutą, agrowłókniną lub grubym papierem. Od tego, jak się przyjmą, zależy ich odporność na mróz podczas pierwszej zimy.
WRZESIEŃ
Ochrona dla cebulek. Cebulki bylin wiosennych (tulipanów, narcyzów, hiacyntów, krokusów) warto sadzić w specjalnych plastikowych lub metalowych koszyczkach, które można kupić w sklepach ogrodniczych. Uchronią one rośliny przed gryzoniami, wielkimi amatorami cebulek. Byliny cebulowe najlepiej sadzić w ziemi piaszczysto-gliniastej, zasobnej w próchnicę. W wybranym dla nich miejscu rozsypujemy nawóz wieloskładnikowy w dawce 50-80 g/ m², a następnie glebę przekopujemy. Cebulki umieszczamy na głębokości równej trzykrotnej ich wysokości.
Chwasty. Na ścieżkach ogrodowych, nawet tych utwardzonych, ciągle pojawiają się chwasty i siewki różnych niechcianych roślin. Usuwanie ich spomiędzy żwiru czy płytek kamiennych nie jest łatwe. Niektórzy próbują pozbyć się intruzów posypując nawierzchnię solą, ale może to zagrażać roślinom na pobliskich rabatach. Najlepiej zastosować preparat chwastobójczy. Wybór herbicydów jest ogromny: Roundup zwalcza wszystkie rośliny, Fusilade trawy i inne gatunki jednoliścienne, a Mniszek, Bofix i Starane wszystkie dwuliścienne.
Jesienne porządki w sadzawce. Aby woda w zbiorniku była czysta również w przyszłym sezonie, do późnej jesieni systematycznie usuwamy wszystkie zamierające części roślin oraz wpadające doń liście. Chodzi o to, by nie osiadały na dnie i nie gniły. Warto też oczyścić oczko z mułu i szlamu, ale tak, by przy tym jak najmniej mącić wodę. Najlepiej odessać zanieczyszczenia specjalną pompą lub odkurzaczem.
Ślimaki. Te uciążliwe szkodniki w jedną noc potrafią zeszpecić całą rabatę. Skuteczne jest rozsypywanie między roślinami specjalnych preparatów na ślimaki. Gdy jest ich mniej, można zbierać je ręcznie lub chwytać do pułapek i wynosić na odległe nieużytki. Warto też stosować zabiegi utrudniające ślimakom życie: likwidować stosy gałęzi i kamieni, gdzie się chętnie chronią, często wyrównywać ziemię na rabatach, by zniszczyć ich kryjówki, rośliny podlewać tylko rano, a wzdłuż rabat wysypywać pasy trocin, mączki dolomitowej lub igliwia świerkowego o szerokości 15 cm.
Niektórych warzyw nie trzeba jesienią wykopywać. Na grządkach warto zostawić jarmuż, brukselkę, brokuły, a nawet pietruszkę. Będą nadal rozwijać się mimo chłodów i będziemy je mogli jeszcze przez kilka tygodni stopniowo zbierać. Jarmuż i pietruszka wydają zielone liście na przedwiośniu, a nawet zimą, gdy przyjdzie odwilż. Mogą więc być aromatycznym źródłem świeżych witamin długo przed nadejściem wiosny.
Biały nalot na roślinach pojawiający się późnym latem i jesienią powinien być sygnałem alarmowym. Jest oznaką choroby grzybowej. Liście wyglądają jak posypane mąką i stąd nazwa infekcji - mączniak prawdziwy (inny, tzw. rzekomy powoduje żółtawe plamy). Aby zatrzymać rozwój choroby, trzeba opryskać rośliny odpowiednim środkiem chemicznym np. Saprol, Nimrod, Folicur albo preparatami ekologicznym Biosept (wyciąg z grejpfruta) czy Bio Blatt (wyciąg z soi). Zabieg trzeba powtórzyć kilka razy w odstępach 3-4 dniowych.